
سرکه بالزامیک، چاشنی اغلب غذاهای مدیترانهای است که به دلیل طعم دلچسب و عطرش مشهور است. سرکه بالزامیک، سرکهای تیره و خوشطعم است که از ایتالیا، بهویژه از مناطق مودنا و رجیو امیلیا سرچشمه میگیرد. این نوع سرکه از طریق فرایند کهنه شدن آب انگور سفید تربیانو و به دنبال آن تخمیر آب انگور تولید میشود. مایع حاصل از تخمیر در بشکههای چوبی نگهداری میشود که باعث ایجاد رنگ تیره، قوام شربت مانند و تعادل شیرینی و اسیدیته سرکه میشود. سرکه بالزامیک کاربردهای زیادی در آشپزی دارد و در سالادها، مارینادها و سسها استفاده میشود. همچنین، مزایای زیادی برای سلامتی دارد. در این مقاله از وبسایت حس تازگی به شناخت سرکه بالزامیک، ارزش غذایی آن، فواید و مضرات مصرف سرکه بالزامیک و چگونگی استفاده از آن در تهیه غذاها میپردازیم.
سرکه بالزامیک چیست
سرکه بالزامیک یک سرکه قهوهایرنگ است که از آب انگور سفید تهیه میشود. این نوع سرکه به دلیل داشتن طعم متمایز و ملس معروف است. سرکه بالزامیک واقعی برای ماهها یا حتی سالها در بشکه نگهداری میشود و ممکن است بسیار گران باشد. برای هزاران سال، مردم از سرکه بالزامیک برای ضدعفونی سبزیها و کمک به هضم غذا استفاده میکردند. سرکه بالزامیک کلاسیک ممکن است قبل از مصرف بیش از یک دهه مانده باشد؛ اما تولید سرکه بالزامیک تجاری بسیار سریعتر است.
انواع سرکه بالزامیک
سرکه بالزامیک سنتی
این نوع سرکه با استفاده از قوانین سختگیرانه تولید میشود و حداقل ۱۲ سال و اغلب بسیار بیشتر مانده است که از طعم آن مشخص میشود.
سرکه بالزامیک تجاری
این سرکه بیشتر در دسترس است و اغلب از مخلوط سرکه و انگور تهیه میشود که گاهی اوقات قندها و طعمدهندهها به آن اضافه میشود. این نوع سرکه ارزانتر است و فرایند کهنه شدن را طی نمیکند.
ارزش غذایی سرکه بالزامیک
سرکه بالزامیک کالری کمی دارد که آن را انتخابی مطلوب برای طعم دادن به غذا بدون افزودن چربی یا سدیم میکند. یک فنجان (۲۵۵ سیسی) سرکه بالزامیک حاوی ترکیبات زیر است:
Water |
۱۹۵ |
g |
|||
Energy |
۲۲۴ |
kcal |
|||
Energy |
۹۴۱ |
kJ |
|||
Protein |
۱٫۲۵ |
g |
|||
Ash |
۰٫۹۴۳ |
g |
|||
Carbohydrate, by difference |
۴۳٫۴ |
g |
|||
Total Sugars |
۳۸٫۲ |
g |
|||
Glucose |
۱۹٫۳ |
g |
3 |
||
Fructose |
۱۸٫۸ |
g |
3 |
||
Calcium, Ca |
۶۸٫۸ |
mg |
|||
Iron, Fe |
۱٫۸۴ |
mg |
|||
Magnesium, Mg |
۳۰٫۶ |
mg |
3 |
||
Phosphorus, P |
۴۸٫۴ |
mg |
3 |
||
Potassium, K |
۲۸۶ |
mg |
|||
Sodium, Na |
۵۸٫۶ |
mg |
|||
Zinc, Zn |
۰٫۲۰۴ |
mg |
3 |
||
Copper, Cu |
۰٫۰۶۶ |
mg |
3 |
||
Manganese, Mn |
0.334 |
mg |
3 |
فواید سرکه بالزامیک چیست
سرکه بالزامیک فاقد چربی است و قند طبیعی بسیار کم و مصرف آن فواید زیادی برای سلامتی دارد که در ادامه به آنها میپردازیم:
-
به کاهش کلسترول کمک میکند
از میان تمام فواید سرکه بالزامیک، کاهش کلسترول شاید مستندترین آنها باشد. سرکه بالزامیک انتخابی عالی برای کسانی است که به دنبال حفظ یا کاهش سطح کلسترول خود هستند. آنتیاکسیدانهای موجود در سرکه بالزامیک سلولهایی را که برای بدن سمی هستند هدف قرار میدهند و سطح LDL (کلسترول ناسالم) را کاهش میدهند. با مصرف سرکه بالزامیک میتوانید در محافظت از عروق خود در برابر گرفتگی کمک کنید.
-
به هضم غذا کمک میکند
ترکیب فعال اصلی در سرکه بالزامیک اسید استیک است که حاوی سویههایی از باکتریهای پروبیوتیک است. این پروبیوتیکها میتوانند باعث هضم بهتر غذا شده و سلامت روده را نیز تقویت کنند. همچنین وجود آنها باعث تقویت سیستم ایمنی میشود. ترکیبات پروبیوتیک موجود در اسید استیک میتواند در برخی احساس سیری بعد از مصرف سرکه بالزامیک را نیز ایجاد کند.
-
باعث کاهش وزن میشوند.
سرکه به دلیل ویژگیهای ضد چاقی خود شناخته شده است. همانطور که در بالا ذکر شد، سرکه بالزامیک حاوی ترکیبات پروبیوتیکی است که کمک میکند احساس سیری بیشتری داشته باشید. برخلاف سایر طعمدهندهها مانند کره و مایونز، سرکه بالزامیک بدون چربی است. اگرچه این نوع سرکه یک معجون کاهش وزن جادویی نیست، اما استفاده از سرکه بالزامیک در رژیم غذایی در کاهش وزن کمککننده است.
-
برای کمک به کنترل قند خون و دیابت مفید است.
سرکه بالزامیک ضد قند خون است. در یک بررسی در سال ۲۰۰۶، مشاهده شد که پس از مصرف سرکه بالزامیک، افراد مبتلا به مقاومت به انسولین تا پنج ساعت سطح قند خون کنترلشده خواهند داشت. استفاده از سرکه بالزامیک بهعنوان چاشنی میتواند وعدههای غذایی را برای دیابت مناسبتر کند و از افزایش قند خون بعد از خوردن غذا جلوگیری کند.
-
گردش خون را بهبود میبخشد
سرکه بالزامیک حاوی پلیفنولهایی است که برای کمک به سیستم قلبی عروقی مفید هستند. ممکن است سرکه بالزامیک یک محصول تهیهشده از میوه انگور است و انگور دارای ترکیباتی است که برای جلوگیری از تجمع پلاکتهای خون و پیشگیری از ابتلا به بیماریهای قلبی مفید هستند. این اثر سرکه بالزامیک گویای آن است که چرا برای قرنها فرهنگهای مدیترانهای از سرکه بالزامیک بهعنوان یک ماده «شفابخش» و «ضد پیری» نام میبردهاند.
-
ممکن است باعث کاهش فشارخون بالا شود
فواید سرکه بالزامیک برای سیستم قلبی عروقی باعث تأثیر مثبت آن بر فشارخون نیز میشود. در سال ۲۰۰۱ یک بررسی در محیط آزمایشگاه نشان داد که موشهای مبتلا به فشارخون بالا پس از مصرف طولانیمدت سرکه بالزامیک فشارخون بهتری داشتند؛ بنابراین با مصرف ۱ تا ۲ قاشق چایخوری سرکه بالزامیک میتوانید بهسلامت قلب خود کمک میکنید.
-
به بهبود کیفیت پوست کمک میکند
سایر انواع سرکه، مانند سرکه سیب، ممکن است بیشتر بهعنوان درمان موضعی آکنه استفاده شوند، زیرا بوی سرکه بالزامیک بسیار تند است. رنگ تیره سرکه بالزامیک ممکن است مانع از استفاده مستقیم آن روی صورت میشود؛ اما سرکه بالزامیک هم حاوی اسید استیک و ترکیبات ضدمیکروبی و هم آنتیاکسیدان است و مصرف آن ممکن است پوست را شفافتر و چهره را روشنتر کند.
-
ممکن است به پیشگیری از ابتلا به سرطان کمک کند.
سرکه بالزامیک غنی از پلیفنولها است. پلیفنولها ترکیباتی هستند که برای دفاع از بدن در برابر استرس اکسیداتیو توسط گیاهان ساخته میشوند. مصرف پلیفنولها، قدرت حفاظت آنتیاکسیدانی بدن را افزایش میدهد و خطر ابتلا به سرطان را کاهش میدهد؛ اما انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه الزامی است.
-
ممکن است به بهبود زخم کمک کند
اسید استیک موجود در سرکه دارای فعالیت ضدباکتریایی در غلظتهای پایین است و برای بهبود عفونتهای زخم سوختگی کاربرد بالینی دارد. سایر ترکیبات موجود در سرکه نیز میتوانند اثرات تقویتکننده یا همافزایی بر فعالیت اسید استیک داشته باشند.
مضرات سرکه بالزامیک چیست
بر اساس تحقیقات انجامشده، خطرات ناشی از مصرف سرکه بالزامیک در مقایسه با فواید بالقوه آن برای سلامتی، ناچیز است. اگر سرکه بالزامیک را بهتنهایی بنوشید، ممکن است باعث التهاب گلو شود و به مری آسیب برساند. همچنین نوشیدن سرکه بالزامیک میتواند باعث درد معده یا آسیب به پوشش معده شود. بهعلاوه مصرف زیاد سرکه بالزامیک میتواند باعث فرسایش مینای دندان شود؛ بنابراین باید مراقب میزان مصرف آن باشید. اگر احساس کردید که مصرف سرکه بالزامیک باعث احساس سوزش سر دل یا ایجاد مشکلات معده در شما میشود، فوراً از مصرف آن دست بکشید.
بهترین روش استفاده از سرکه بالزامیک
سرکه بالزامیک در انواع سس سالاد و سس غذا استفاده میشود. اگرچه بسیاری از مردم سرکه بالزامیک را در سالاد استفاده میکنند، اما میتوان آن را در انواع دستور غذاها نیز گنجاند. این ایدهها را امتحان کنید تا سرکه بالزامیک را در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانید:
- سرکه بالزامیک را با هوموس مخلوط کنید تا طعمی دلپذیر و تند ایجاد کنید.
- آن را با عسل، سیر و خردل ترکیب کنید تا سس مرغ خوشمزهای درست کنید.
- سرکه بالزامیک را روی توتفرنگی بریزید و با بستنی سرو کنید.
- آن را بهعنوان سس در سالاد رومی استفاده کنید.
- در سوپ گوجهفرنگی خامهای از آن استفاده کنید.
- با سس مایونز و چاشنی ایتالیایی ترکیب کنید تا یک چاشنی خوشمزه برای ساندویچها داشته باشید.
- هنگام تفتدادن بروکلی با روغنزیتون و پنیر پارمزان مخلوط کنید و به آن اضافه کنید.
- پنیر سفت و کهنه را در یک کاسه کوچک بالزامیک فرو کنید تا طعم آن بهتر شود.
در تهیه غذاهای سنتی ایرانی نیز میتوان از سرکه بالزامیک استفاده کرد. در زیر چند نمونه غذای حاوی سرکه بالزامیک آمده است:
- جوجهکباب با طعم سرکه بالزامیک
- خوراک بال مرغ با سس بالزامیک
- سالاد میگو با چاشنی سرکه بالزامیک و ماست یونانی
- باقلا پخته با سرکه بالزامیک
- دلمه برگ مو با طعم سرکه بالزامیک
- ماهی شکم پر با سس سرکه بالزامیک
- خوراک مرغ تنوری و بادمجان با سس سرکه بالزامیک
جمعبندی
سرکه بالزامیک یک افزودنی غذایی شناختهشده است که فاقد چربی است و قند طبیعی بسیار کمی دارد. مشاهده شده است که مصرف سرکه بالزامیک برای کاهش کلسترول و تثبیت فشارخون مؤثر است. برخی تحقیقات نشان میدهد که سرکه بالزامیک میتواند اشتها را نیز سرکوب کند و حاوی سویههایی از باکتریهای پروبیوتیک است که برای بهبود سیستم ایمنی بدن و عملکرد رودهها مفید هستند. اگرچه اضافهکردن سرکه بالزامیک به غذا باعث ایجاد طعمی متفاوت و دلپذیر در غذا و بهرهمندی شما از فواید مصرف سرکه بالزامیک میشود، مصرف زیاد آن میتواند باعث عوارضی از قبیل سوزش سر دل شود؛ بنابراین رعایت تعادل در مصرف این ماده مغذی الزامی است.
منابع
- healthline
- nal.usda
- webmd
- "Balsamic Vinegar of Modena" from the European Union's Protected Designations of Origin (PDO).
- The Oxford Companion to Food by Alan Davidson.
- Culinary sources such as the Italian Trade Agency and educational resources on cuisine and cooking techniques.
- Johnston CS, Gaas CA. Vinegar: medicinal uses and antiglycemic effect. MedGenMed. 2006 May 30;8(2):61. PMID: 16926800; PMCID: PMC1785201.
- Harrison F, Blower A, de Wolf C, Connelly E. Sweet and sour synergy: exploring the antibacterial and antibiofilm activity of acetic acid and vinegar combined with medical-grade honeys. Microbiology (Reading). 2023 Jul;169(7):001351
بروزترین مقالات در شبکات اجتماعی