اهمیت سلیقه غذایی خانواده با قابلیت هم‌سفره

در وب‌سایت حس‌تازگی، قابلیتی متفاوت به نام «هم‌سفره» ایجاد شده است تا اعضای خانواده را دور هم جمع کند. در این قابلیت، شما سلیقه غذایی اعضای خانواده را وارد کرده و دستور پخت‌هایی مطابق با سلیقه همه افراد دریافت می‌کنید. هدف هم‌سفره این است که با ارائه دستور پخت‌هایی مطابق با سلیقه اعضای خانواده، تک‌تک آن‌ها رو دور هم جمع کند. در این مطلب از وب‌سایت حس‌تازگی، دلایل علمی دور هم غذاخوردن را بررسی می‌کنیم تا اهمیت قابلیت هم‌سفره وب‌سایت حس‌تازگی را بهتر درک کنید.

در ضمن برای دسترسی به قابلیت هم‌سفره، کافی است وارد بخش آشپزخانه هوشمند وب‌سایت حس‌تازگی شوید.

چرا سلیقه اعضای خانواده با هم متفاوت است و همه از یک غذا لذت نمی‌برند؟

همه ما یک هوا را تنفس می‌کنیم، از یک خورشید بهره‌مند می‌شویم و یکی از هشت گروه خونی در بدن ما می‌چرخد؛ پس احتمالاً همه به یک منبع انرژی احتیاج داریم، اما آیا ترکیب و مزۀ آن غذا اهمیتی ندارد؟

تفاوت اصلی در درکِ زبان ما از غذا خلاصه می‌شود. بعضی غذاها اصطلاحاً «به دهان می‌افتند». علت این است که جوانه‌های چشایی به آن موادغذایی واکنش خوبی نشان می‌دهند. تفاوت هم اینجاست که جوانه‌های چشایی افراد مختلف با هم متفاوت است. به زبان ساده می‌توان گفت؛ ما پنج مزه اصلی داریم: تلخ، شیرین، شور، ترش و خوشمزه (ترکیبی). درکِ زبانِ ما از این مزه‌ها متفاوت است؛ یعنی با خوردن یک غذای یکسان، عکس‌العمل متفاوتی نشان می‌دهیم.

اغلب افرادی که حس چشایی قوی دارند، تمایل دارند غذاهایی با مزه‌های متعدد اما ملایم بخورند و برعکس کسانی که حس چشایی ضعیف‌تری دارند غذاهای با مزه قوی و ترکیبی را ترجیح می‌دهند.

البته جوانه‌های چشایی فقط شروع‌کننده‌اند، چون بخش مهم آن تفاوت، به سیگنال‌هایی برمی‌گردد که مغز به زبان ارسال می‌کند. ما به‌واسطه بقا، ذاتاً شیرین را خوب و تلخ را بد در نظر می‌گیریم؛ چون چیزهایی که می‌توانند به ما آسیب برسانند معمولاً مزه خوبی ندارند. علاوه بر مغز، ژنتیک هم دریافت ما از طعم‌ها را تعیین می‌کند. برخی ژن‌ها با توانایی ما در تشخیصِ مزه برخی مواد شیمیایی تأثیرگذارند، مثلاً برخی افراد به سبب ژنتیکشان، از غذاهای تند و چرب بیشتر لذت می‌برند.

وقتی غذایی با طعم جدید می‌خورید به‌محض بلعیدن، هورمون‌ها ترشح می‎شوند و سطح قندخون تغییر می‌کند؛ اگر از مزه غذا خوشتان آمده باشد، دفعه بعد که آن را می‎خورید، هم لذت بیشتری می‌برید و هم می‌توانید مقدار بیشتری از آن نوش جان کنید. برعکس آن هم صدق می‌کند؛ یعنی اگر بار اول با یک خوراکی مریض شوید، بوی آن غذا هم به شما حالت تهوع خواهد داد.

علاقه افراد به غذاها، به جنس، تجربه زندگی و فرهنگ هم بستگی دارد. بچه‌ها تجربه زیست کمتری دارند و واکنش ایشان به بافتِ غذا با بزرگسالان متفاوت است؛ از طرفی دیگر هرچه سن بالاتر می‌رود، تمایل افراد به مصرف قهوه افزایش پیدا می‌کند یا مثلاً زن‌ها با افزایش سن، غذاهای کم‌کالری را ترجیح می‌دهند. اگرچه هنوز علت علمی دقیقی برای این تفاوت تعیین نشده است؛ اما صرفاً به‌ این دلیل که فرزند شما ژنتیک مشابهی با شما دارد، نمی‌توانید توقع داشته باشید ذائقه یکسانی هم داشته باشد؛ حتی نمی‌توانید توقع داشته باشید که سلیقۀ غذایی بیست سال پیش یک نفر تغییری نکرده باشد؛ چون عوامل محیطی می‌توانند تفاوت‌های عمیقی ایجاد کرده باشند.

در پایان می‌توان نتیجه گرفت افراد به سبب تفاوت در سیگنال مغزی، ژنتیک، جنسیت، تجربۀ زیست، فرهنگ و درک زبانی، برداشت متفاوتی از مزۀ غذاهای یکسان دارند؛ اما باید به ذائقۀ همه احترام گذاشته شود تا همۀ افراد حاضر در جمع خانواده و دوستان از غذا لذت ببرند.

چرا باید سلیقه غذایی اعضای خانواده را در نظر گرفت؟

مطالعات زیادی به بررسی مواردی مثل، دور هم جمع‌شدن برای صرف غذا با اعضای خانواده، تأثیر آن در ایجاد عادات غذایی صحیح و کاهش استرس پرداخته‌اند. در نتیجه این مطالعات، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های این دورهمی‌ها تفاوت سلیقه افراد اعلام شد. هنگام تهیه یک وعدۀ غذایی، تصمیمات و ترجیحات زیادی مؤثرند؛ چون هر یک از اعضای خانواده سلیقه و اولویت‌بندی متفاوتی برای انتخاب غذا، محتویات آن و آماده‌سازی و... دارند.

ذائقه ما منحصربه‌فرد است و سلیقه‌هایمان متفاوت. این همان چیزی است که می‌تواند تهیه و خوردن غذا دور یک میز را از یک اتفاق سرگرم‌کننده، به اوقاتی چالش‌برانگیز تبدیل کند. ممکن است یکی از اعضای خانواده ماهی دوست داشته باشد، در حالی که دیگری از غذاهای دریایی متنفر باشد. یا شاید یکی از اعضای تنوع‌طلب‌تر خانواده، بخواهد هر هفته یک غذای جدید را امتحان کند، در حالی که سایرین می‌توانند همان غذاهای تکراری را بارها و بارها بخورند.

علاوه بر این اگر راه‌حل مناسبی برای کنارآمدن با سلایق مختلف پیدا نکنیم، گوناگونی ذائقه می‎تواند یکی از دلایل افزایش دور ریز مواد غذایی بشود. هنگامی که غذا یا مواد غذایی را دور می‌ریزیم باعث می‌شویم کار، تلاش، سرمایه‌گذاری و منابع گران‌بهایی مانند آب، بذر و کود که برای تولید آن صرف می‌شوند، به هدر بروند. همچنین هدردادن مواد غذایی باعث افزایش انتشار گازهای گلخانه‎ای شده و به تغییرات آب‌وهوایی کمک می‌کند.

یکی از روش‌های کاهش دور ریز مواد غذایی که در بسیاری از متون به آن اشاره شده است، برنامه‌ریزی وعدۀ غذایی و تهیه لیست خرید است. در این بخش می‌توان با در نظر گرفتن اهداف و سلیقۀ اعضای خانواده لیستی آماده کرد. ضمناً این لیست به صرفه‌جویی در وقت و هزینه نیز کمک خواهد کرد.

 یکی دیگر از دلایل اهمیت در نظر گرفتن سلیقه و ذائقه افراد، توجه به آلرژی غذایی افراد دور میز است. ما می‌توانیم با جایگزینی درست مواد غذایی به‌جای غذاهای آلرژی‌زا، وعده‌های غذایی مناسب اعضای خانواده خود فراهم کنیم یا صرفاً برای کسی که به آن غذای خاص حساسیت دارد، غذای متفاوتی در نظر بگیریم.

راهکارهای متفاوتی برای جایگزینی مواد غذایی آلرژی‌زا وجود دارد، مثل جایگزینی نان گندم با نان بدون گلوتن برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک باشد یا استفاده از یک لیوان شیر سویا برای کودک مبتلا به آلرژی به پروتئین شیر گاو. برخی نیز ممکن است رژیم‌هایی با محدودیت‌های غذایی داشته باشند، مانند گیاهخواران، وگان‌ها و افرادی که گلوکز را حذف کرده‌اند یا به سبب بیماری اجازه استفاده از گوشت قرمز را ندارند. برای بیماران و افراد دارای رژیم خاص، باید لیست جایگزین از پزشک یا کارشناس تغذیه تحویل گرفته شود و از مواد غذایی جایگزین به نحوی استفاده شود که فرد با کمبودی مواجه نشود. در واقع این مهم است که اعضای خانواده یا دوستان و اقوام با آرامش و خوشی، از غذای تهیه شده میل کنند و در طول روز یا مهمانی گرسنه نباشند.