خواص اعجاب‌آور کشک که باید بدانید

کشک، این فراورده لبنی محبوب و باستانی ایرانی، نه‌تنها بخشی جدایی‌ناپذیر از سفره‌های ایرانی است؛ بلکه منبعی غنی از مواد مغذی با فواید بسیاری برای سلامتی به شمار می‌رود. این محصول نه‌تنها به‌خاطر طعم و نقش آن در غذاهای سنتی ایران شناخته شده است، بلکه به‌دلیل ویژگی‌های مفیدش مانند تقویت سیستم ایمنی، افزایش توده عضلانی و تأمین مواد معدنی ضروری، جایگاه ویژه‌ای در تغذیه سالم دارد.

کشک چیست؟

کشک یکی از لبنیات تخمیری محبوب و سنتی ایرانی است. نامِ کشک در قرن دهم در شاهنامه ذکر شده است. در واقع این کلمه باید از خشک (لغت فارسی به معنی خشک‌کردن) آمده باشد که نشان می‌دهد این محصول از طریق فرایند خشک‌کردن تهیه شده است. کشک امروزی مایع غلیظ متمایل به سفید، مانند آب پنیر یا مشابه خامه ترش است که در غذاهای سنتی ایرانی/فارسی استفاده می‌شود. کشک به‌صورت خشک یا مایع موجود است. در صورت تمایل محول خشک باید قبل از استفاده در پخت‌وپز، خیس شود. کشک به‌طور سنتی از باقی‌مانده پنیرسازی تهیه می‌شد. به این صورت است که کره باید از شیر خارج شود. باقی‌مانده را می‌توان به‌عنوان پایه کشک استفاده کرد. آب از این مایع سفیدرنگ خشک می‌شود و آنچه باقی می‌ماند کشک است که می‌توان آن را بیشتر خشک کرد و ادویه‌جات را هم به آن اضافه کرد. شکل محصول به‌صورت توپ‌های مخروطی یا مکعبی در بازارهای ایران به فروش می‌رسد. این محصول لبنی منبع اصلی پروتئین عشایر ایران است.

مواد مغذی موجود در کشک؟

کشک منبع خوبی از پروتئین و مواد مغذی ضروری مانند کلسیم، ویتامین D، ویتامین B 2، پتاسیم و منیزیم است.

فواید کشک چیست: خواص کشک در بدنسازی

 کشک نه‌تنها یک افزودنی لذیذ است، بلکه فواید بی‌شماری برای سلامتی دارد. کشک منبع عالی پروتئین است که تمام اسیدهای آمینه ضروری موردنیاز برای سلامتی را دارد. پروتئین برای ساخت و ترمیم بافت‌های بدن از جمله ماهیچه‌ها، استخوان‌ها و پوست ضروری است. همچنین نقش حیاتی در حفظ سلامتِ سیستم ایمنی دارد.

کشک همچنین منبع خوب ویتامین‌ها و مواد معدنی است. این مادۀ غذایی حاوی کلسیم است. عنصری که برای حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری است. در ضمن کشک فسفر دارد؛ فسفر هم در سلامت استخوان‌ها و عملکرد سلول‌ها نقش دارد. ریبوفلاوین یا ویتامین B2، یکی دیگر از مواد مغذی ضروری موجود در کشک، برای حفظ سلامت پوست، چشم‌ها و عملکرد سیستم عصبی مهم است.

کشک پروبیوتیک دارد. پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفیدی هستند که به سلامت روده و هضم کمک می‌کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که کشک سیستم ایمنی را تقویت می‌کند، التهاب را کاهش می‌دهد و سلامت کلی گوارش را بهبود می‌بخشد. کشک همچنین کالری و چربی کمی دارد و برای افرادی که به‌دنبال رژیم غذایی سالم هستند، به یک انتخاب عالی به‌ویژه برای میان‌وعده‌هایشان تبدیل شده است.

از کشک می‌توان به‌عنوان جایگزینی سالم برای خامۀ ترش یا پنیر خامه‌ای در بسیاری از غذاها استفاده کرد و همان بافت خامه‌ای اما بدون کالری و چربی اضافه را دریافت کرد. شناخته‌شده‌ترین اثر آن، کمک به افزایش تودۀ عضلانی و قدرت است.

کشک از راه‌های مختلفی باعث افزایش قدرت عضلانی می‌شود:

1. پروتئین و اسیدهای آمینه‌ای را در اختیار بدن می‌گذارد که به‌عنوان بلوک‌های ساختمانی برای افزایش رشد عضلانی عمل می‌کنند.
2. ترشح هورمون‌های آنابولیک (مثل انسولین) که می‌توانند رشد ماهیچه‌ها را تحریک کند.
3. جذب پروتئین آن در مقایسه با سایر انواع پروتئین سریع‌تر است.

در نهایت باید گفت، تحقیقات نشان داده‌اند که پروتئین کشک در افزایش رشد عضلانی زمانی که درست قبل، بعد یا در حین تمرین مصرف شود، مؤثر است.

بهترین روش مصرف کشک؟

بهترین زمان برای خوردن کشک در طول روز، ترجیحاً صبح یا بعد از ظهر است؛ زیرا هضم آن آسان‌تر است. می‌توانید آن را به‌صورت ساده یا به‌عنوان بخشی از غذا، مانند همراه با برنج یا سبزیجات مصرف کنید. افزودن مقدار کمی میوه مانند موز یا انبه نیز می‌تواند طعم و ارزش غذایی کشک را افزایش دهد.

معرفی غذاهای مختلف با کشک

حداقل 16 غذای مختلف در ایران وجود دارد که یا با کشک پخته می‌شود یا کشک را می‌توان همراه آن‌ها میل کرد؛ این غذاها عبارتند از دوا کشک، کشک بلوچی، کشک دوغ، کله جوش، کشک کدو، کشک بادمجان، آش کشک چهار محال و بختیاری، آش بادمجان، کشک و خیار، آش کشک گلستان، آش پتله، آش قلیه خراسان شمالی، آش کشک و بادمجان، آش رشته، آش کلم برگ، کوفته کشک اصفهان و...

جمع‌بندی: کشک، گنجینه‌ای از سلامتی

کشک به‌عنوان یک محصول لبنی قدیمی و پرارزش، نقشی کلیدی در سفره‌های ایرانی داشته و همچنان به‌عنوان منبعی غنی از پروتئین و مواد مغذی مورد توجه است. از تقویت سیستم ایمنی و بهبود سلامت گوارش تا کمک به افزایش قدرت و رشد عضلانی، فواید متنوع کشک آن را به گزینه‌ای عالی برای افرادی که به دنبال رژیم غذایی سالم و مغذی هستند، تبدیل کرده است. با توجه به استفاده‌های گسترده و فواید بی‌شمار، کشک همچنان جایگاه خود را به‌عنوان یک ماده غذایی مهم و پرخاصیت در تغذیه ما حفظ می‌کند.

منابع

1. https://www.researchgate.net/publication/285638736_Comparison_of_traditional_Doogh_yogurt_drinking_and_Kashk_characteristics_Two_traditional_Iranian_dairy_products
2. https://bazaarofpersia.com/blog/the-benefits-of-kashk-in-persian-cuisine-a-nutritional-guide
3. https://www.indiatoday.in/visualstories/information/7-amazing-benefits-of-including-curd-in-your-daily-diet-eduaa-67119-03-10-2023
4. https://www.healthline.com/nutrition/whey-protein-101
5. https://indianexpress.com/article/lifestyle/health/curd-at-night-8252490