چای ماچا نوعی چای سبز است که از گیاه Camellia sinensis می‌آید؛ بااین‌حال، رشدی متفاوت دارد و دارای مشخصات غذایی منحصربه‌فردی است. ماچا در قرن دوازدهم توسط یک راهب بودائی ژاپنی به نام میوآن ایسا در چین کشف شد. ایسا متوجه شد مصرف این نوع چای به هنگام مدیتیشن احساس آرامش و هوشیاری را به‌طور هم‌زمان ایجاد می‌کند و این امر سبب شد که او ماچا را به ژاپن آورد.
ماچا علاوه بر ایجاد آرامش و هوشیاری، در تشریفات مذهبی نیز استفاده می‌شود. همچنین نوشیدن چای ماچا برای مراسم چای ژاپنی ضروری است و به‌عنوان «چادو» یا «سادو» شناخته می‌شود که به معنی «راه چای» است. در واقع نوشیدن ماچا در طول مدیتیشن به راهبان کمک کرد و باعث شد مراسم چای ژاپنی به یک آیین تبدیل شود. امروزه ماچا به شکل چای، لاته، اسموتی و دسر در کشورهای دیگر استفاده می‌شود و به‌دلیل محتوای آنتی‌اکسیدانی‌اش ممکن است فواید زیادی داشته باشد. در این مقاله از وب‌سایت حس‌تازگی به شناخت چای ماچا، ارزش غذایی آن و فواید و عوارض چای ماچا می‌پردازیم.
چای ماچا چیست
ماچا پودری است که از برگ‌های ریز آسیاب شده چای سبز تهیه می‌شود. برای تهیه چای ماچا کشاورزان در بیشتر دوره رشد گیاه شرایطی را به وجود می‌آورند که گیاه زیر سایه باشد. کمبود نور مستقیم خورشید تولید کلروفیل را در گیاه افزایش می‌دهد و باعث افزایش محتوای اسیدآمینه در گیاه شده و رنگ سبز تیره‌تری به آن می‌دهد. پس از برداشت برگ‌ها، تولیدکنندگان ساقه‌ها و رگبرگ‌ها را جدا کرده و برگ‌ها را به‌صورت پودر در می‌آورند. ازاین‌رو، چای ماچا نسبت به سایر انواع چای سبز دارای سطح بالاتری از مواد مغذی مانند کافئین، ویتامین‌ها و فیبر است. نتایج تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد که ماچا ممکن است در محافظت از کبد، حفظ سلامت قلب و حتی کاهش وزن کمک کننده باشد.
ارزش غذایی چای ماچا
ماچا ویتامین و مواد معدنی زیادی ندارد؛ اما آنتی‌اکسیدان‌ها و کافئین موجود در آن ممکن است عملکرد مغز را تقویت کرده و خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها را کاهش دهند. همچنین ماچا حاوی کاتچین‌ها (اپی گالوکاتچین-3-گالات)، تیانین، پلی‌فنول‌ها، کوئرستین، روتین و کلروفیل (رنگدانه‌های گیاهی) است. 2 قاشق چای‌خوری (4 گرم) پودر ماچا حاوی ترکیبات زیر است:
|
Energy |
15 |
kcal |
|
|
Protein |
1 |
g |
|
|
Total lipid (fat) |
0 |
g |
|
|
Carbohydrate, by difference |
3 |
g |
1% |
|
Fiber, total dietary |
1 |
g |
4% |
|
Total Sugars |
0 |
g |
|
|
Calcium, Ca |
10 |
mg |
|
|
Iron, Fe |
0.2 |
mg |
2% |
|
Potassium, K |
50 |
mg |
|
|
Sodium, Na |
0 |
mg |
|
|
Vitamin D (D2 + D3), International Units |
0 |
IU |
|
|
Fatty acids, total saturated |
0 |
g |
|
|
Fatty acids, total trans |
0 |
g |
|
|
Cholesterol |
0 |
mg |
فواید چای ماچا چیست
ماچا سرشار از کافئین و اسیدهای آمینه است. علاوه بر این ماچا نیز همانند چای سبز، سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها ازجمله کاتچین است که ممکن است به جلوگیری از آسیب سلولی و کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها کمک کند. تحقیقات انجام‌شده برخی از فواید ماچا را نشان داده‌اند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:
- باعث حفظ و بهبود سلامت قلب می‌شود
ترکیبات موجود در ماچا مشابه ترکیبات موجود در چای سبز است که نشان داده شده است در مقایسه با قهوه، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی را کاهش می‌دهند. کاتچین موجود در ماچا و چای سبز ممکن است استرس اکسیداتیو یا بی‌تعادلی بین رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها را در بدن کاهش دهد و از التهاب جلوگیری کند. همچنین کاتچین برای قلب بسیار مفید است و می‌تواند خطر تصلب شرایین، فشارخون بالا و ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهد.
- می‌تواند عملکرد مغز را بهبود بخشد
ماچا ممکن است به‌طور موقت عملکرد مغز را تقویت کند. اخیراً در تحقیقی، شرکت‌کنندگانی که ماچا مصرف کرده بودند توجه، حافظه و سرعت پاسخگویی بهتری نسبت به افرادی داشتند که از ماچا استفاده نکرده بودند. بررسی دیگری نیز نشان داده است که مصرف روزانه 2 گرم پودر چای ماچا به مدت 2 ماه به بهبود عملکرد مغز در افراد مسن کمک می‌کند. بااین‌حال، دانشمندان بر این باورند که این اثرات ممکن است به دلیل کافئین موجود در ماچا باشد.
ماچا همچنین حاوی ترکیبی به نام L-theanine است که اثرات کافئین را تغییر داده، هوشیاری را بهبود می‌بخشد و به پیشگیری از افت سطح انرژی که می‌تواند به دنبال مصرف کافئین ایجاد شود، کمک می‌کند. اگرچه این نتایج امیدوارکننده هستند، انجام تحقیقات بیشتری برای درک اینکه چگونه ماچا ممکن است بر عملکرد مغز تأثیر بگذارد، ضروری است.
- ممکن است در حفظ سلامت کبد مفید باشد
سلامت کبد برای حفظ سلامت کلی حیاتی است و این ارگان نقش مهمی در دفع سموم، متابولیسم داروها و پردازش مواد مغذی ایفا می‌کند. چای سبز و ماچا در کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های کبدی مفید هستند. تحقیقات نشان داده‌اند که نوشیدن چای سبز می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان کبد را کاهش دهد. بااین‌حال، نتایج برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف عصاره و مکمل چای سبز ممکن است باعث آسیب کبدی شود. در سال 2020، دانشمندان خاطرنشان کردند که اگرچه ماچا ممکن است با کاهش آنزیم‌های کبدی برای افراد مبتلابه بیماری کبد چرب غیرالکلی مفید باشد، ممکن است آنزیم‌های کبدی را در افراد سالم افزایش دهد؛ بنابراین بهتر است به‌جای مصرف مکمل ماچا یا چای سبز از چای سبز خالص یا ماچای باکیفیت استفاده شود.
- ممکن است از ابتلا به سرطان پیشگیری کند
کاتچین‌های موجود در ماچا ممکن است در برابر آسیب DNA از سلول‌ها محافظت کنند و رشد تومور را کاهش دهند. برخی از تحقیقات انجام‌شده روی حیوانات نشان می‌دهند که این ترکیبات ممکن است از ابتلا به برخی از انواع سرطان‌ها پیشگیری کنند، اما برای اطمینان بیشتر انجام تحقیقات بیشتر ضروری است.
- ممکن است به حفظ سلامت دندان‌ها کمک کند
کاتچین موجود در ماچا می‌تواند به کندکردن رشد باکتریایی که باعث ایجاد پلاک و حفره در دندان‌ها می‌شوند، کمک کند. در تحقیقی که در محیط آزمایشگاه انجام شد، ماچا در کاهش بوی بد دهان نیز بیشتر از نعناع، آدامس، یا روغن دانه جعفری مؤثر بود. همچنین مصرف ماچا ممکن است به کاهش علائم بیماری‌های لثه نیز کمک کند.
- در کاهش التهاب مؤثر است
آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای ماچا، از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. این امر می‌تواند به کاهش التهاب و پیشگیری از ابتلا به برخی از بیماری‌های مزمن مانند بیماری قلبی و دیابت کمک کند.
- غنی از آنتی‌اکسیدان است
ماچا سرشار از کاتچین است. کاتچین‌ها دسته‌ای از ترکیبات گیاهی هستند که همانند آنتی‌اکسیدان طبیعی عمل می‌کنند. آنتی‌اکسیدان‌ها به ازبین‌بردن رادیکال‌های آزاد مضر، ترکیباتی که می‌توانند به سلول‌ها آسیب رسانده و باعث ابتلا به بیماری‌های مزمن شوند، کمک می‌کنند. ماچا در سایه رشد می‌کند و هنگامی‌که برگ‌های آن برداشت می‌شوند، کاتچین کمتری از سایر انواع چای سبز دارند. بااین‌حال، وقتی برای تهیه چای ماچا این برگ‌ها در آب حل می‌شوند، 3 برابر بیشتر کاتچین تولید می‌کنند.
به‌تازگی تحقیقی نشان داده است که دادن مکمل ماچا به موش‌ها، آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد را کاهش می‌دهد و فعالیت آنتی‌اکسیدانی را در بدن این موش‌ها افزایش می‌دهد؛ بنابراین گنجاندن ماچا در رژیم غذایی می‌تواند دریافت آنتی‌اکسیدان فرد را افزایش دهد و درنتیجه به پیشگیری از آسیب سلولی و کاهش خطر ابتلا به چندین بیماری مزمن کمک کند.
- ممکن است به کاهش وزن کمک کند
چای سبز به دلیل توانایی‌اش در کمک به کاهش وزن اغلب در مکمل‌های کاهش وزن استفاده می‌شود. تحقیقی در سال 2020 نشان داد که مصرف 500 میلی‌گرم در روز چای سبز به مدت 12 هفته همراه با رعایت رژیم غذایی و انجام ورزش، ممکن است شاخص توده بدنی را کاهش دهد. اگرچه اکثر تحقیقات انجام‌شده بر روی چای سبز بوده است، ماچا نیز از همان گیاه چای سبز به دست می‌آید و حاوی ترکیبات مشابهی است و بنابراین این نتایج قابل‌تعمیم هستند.
عوارض مصرف چای ماچا چیست
علی‌رغم فواید بالقوه ماچا برای سلامتی، بهتر است آن را در حد اعتدال مصرف کنید. ماچا کافئین بیشتری نسبت به چای سبز دارد. اگرچه مصرف مقداری کافئین ممکن است مفید باشد، مصرف بیش‌ازحد آن می‌تواند اثرات نامطلوبی مانند افزایش ضربان قلب داشته باشد. از سوی دیگر برخی از دانشمندان اعتقاد دارند که مصرف زیاد کاتچین‌ها می‌تواند باعث بروز مشکلات کبدی شود، اگرچه آن‌ها خاطرنشان می‌کنند که این اثر غالباً به‌دلیل مصرف مکمل چای سبز ایجاد می‌شود و اگر مردم چای سبز را به‌عنوان غذا یا نوشیدنی مصرف کنند، بعید است که دچار مشکلات کبدی شوند.
نوشیدن ماچا همچنین ممکن است قرارگرفتن در معرض آلاینده‌هایی مانند آفت‌کش‌ها، مواد شیمیایی و حتی آرسنیک موجود در خاکی را که گیاهان چای در آن رشد می‌کند افزایش دهد. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف 338 میلی‌گرم کاتچین در روز برای بزرگ‌سالان بی‌خطر است. این مقدار در حدود 4 گرم یا 2 قاشق چای‌خوری ماچا است. بااین‌حال، حداکثر مصرف قابل‌تحمل پودر ماچا ممکن است بسته به تحمل فرد باشد؛ اما درهرحال به‌منظور حفظ ایمنی باید ماچا را در حد اعتدال مصرف کنید. همچنین، برای کاهش خطر ناخالصی ماچا به دنبال انواع ارگانیک تائید شده آن باشید.
چای ماچا پودر آسیاب شده برگ‌های چای سبز است که در شرایط خاصی رشد کرده‌اند. برای کشت ماچا گیاه چای برای چند هفته قبل از برداشت در سایه قرار می‌گیرد. این فرایند تولید کلروفیل در گیاه را افزایش می‌دهد و رنگ سبز تیره به برگ‌ها می‌دهد و محتوای اسیدآمینه آن، به‌ویژه L-theanine را افزایش می‌دهد. این اسیدآمینه می‌تواند به بهبود تمرکز کمک کند. ماچا از ژاپن نشأت می‌گیرد و قرن‌هاست که، در مراسم سنتی چای ژاپنی مصرف می‌شود.
برخلاف چای سبز معمولی که در آن برگ‌ها دم می‌شوند و سپس دور ریخته می‌شوند، در تهیه چای ماچا از کل برگ استفاده می‌شود که این امر فواید چای ماچا را افزایش می‌دهد. ماچا سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها، به‌ویژه کاتچین است که مصرف آن با فواید مختلفی مانند بهبود متابولیسم، افزایش چربی سوزی و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مرتبط است. محتوای کافئین موجود در ماچا بیشتر از چای سبز معمولی و کمتر از قهوه است.
منابع
دیدگاه‌ها
(0)