حفظ سلامت ریهها برای داشتن زندگی مطلوب ضروری است. قرارگرفتن در معرض دود سیگار و سموم محیطی و همچنین مصرف مواد غذایی التهابزا میتواند بر سلامت ریهها تأثیر منفی بگذارد. علاوه بر این، ابتلا به بیماریهایی از قبیل آسم، بیماری مزمن انسداد ریوی و فیبروز ریوی، میتواند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند. بااینحال، تحقیقات نشان دادهاند که اصلاح شیوه زندگی، ازجمله پیروی از رژیم غذایی غنی از مواد مغذی، میتواند به محافظت از ریهها و حتی کاهش آسیب آنها کمک کند. در این مقاله از وبسایت حستازگی به شناخت عملکرد ریه، بیماریهای ریوی، غذاهای مفید و مضر برای سلامت ریهها و راهکارهایی برای سالم نگهداشتن ریهها میپردازیم.
ریهها اندامی اسفنجی و خاکستری مایل به صورتیرنگ هستند و بخش اصلی سیستم تنفسیاند که در قفسه سینه جای دارند. سیستم تنفسی همچنین شامل نای، عضلات دیواره قفسه سینه و دیافراگم، رگهای خونی و سایر بافتها میشود. تعامل همه این بخشها با هم تنفس و تبادل گاز را امکانپذیر میکند. هنگام دم (نفسکشیدن) هوا وارد ریهها میشود و اکسیژن از آن به خون منتقل میشود. در همان زمان، دیاکسیدکربن که گازی زائد است، از خون به ریهها حرکت میکند و طی بازدم از بدن خارج میشود. این فرایند که تبادل گاز نامیده میشود، برای حیات ضروری است. مغز با توجه به نیاز بدن به اکسیژن و همچنین دفع دیاکسیدکربن، سرعت تنفس را تنظیم میکند.
بیماریهای ریوی از شایعترین مشکلات بالینی در جهان هستند. سیگارکشیدن، عفونت و ژنها باعث ابتلا به بیشتر انواع بیماریهای ریوی میشوند. ریهها بخشی از یک سیستم پیچیده هستند که هزاران بار در روز منبسط و منقبض میشوند تا اکسیژن را وارد بدن کرده و دیاکسیدکربن را دفع کنند. اگر در هر بخشی از این سیستم اختلالی وجود داشته باشد، بیماری ریوی رخ میدهد. انواع مختلفی از بیمارهای ریوی وجود دارند که در اینجا به بررسی آنها میپردازیم:
بیماریهای ریوی مؤثر بر راههای هوایی
نای به لولههایی به نام برونش متصل میشود؛ این لولهها به لولههای کوچکتری در سراسر ریه متصل میشوند. بیماریهایی که میتوانند این راههای هوایی را تحتتأثیر قرار دهند عبارتاند از؛
بیماریهای ریوی مؤثر بر کیسههای هوایی (آلوئول)
راههای هوایی به لولههای کوچک (برونشیولها) منشعب میشوند؛ این لولهها به دستههایی از کیسههای هوایی به نام آلوئول میرسند. کیسههای هوا بیشتر بافت ریه را تشکیل میدهند. بیماریهای ریوی که آلوئول را تحتتأثیر قرار میدهند عبارتاند از:
بیماریهای ریوی مؤثر بر بافت بینابینی
بافت بینابینی لایه نازک و ظریف بین آلوئولهاست. رگهای خونی ریز از میان این بافت عبور میکنند و اجازه میدهند گاز بین آلوئولها و خون تبادل شود. بیماریهای ریوی مختلف روی بافت بینابینی تأثیر میگذارند.
بیماریهای ریوی که بر رگهای خونی تأثیر میگذارند
سمت راست قلب، خون کماکسیژن را از رگها دریافت میکند و خون را از طریق شریانهای ریوی به ریهها پمپ میکند. این رگهای خونی نیز ممکن است دچار بیماری شوند.
بیماریهای ریوی که بر پلورا تأثیر میگذارند
پلورا پوشش نازکی است که ریه را احاطه کرده و داخل دیواره قفسه سینه را میپوشاند. لایه کوچک مایع روی سطح ریه به پلورا اجازه میدهد با هر نفس در امتداد دیواره قفسه سینه بلغزد. بیماریهای ریوی پلورا عبارتاند از:
بیماریهای ریوی که بر دیواره قفسه سینه تأثیر میگذارند
دیواره قفسه سینه نیز نقش مهمی در تنفس دارد. ماهیچهها دندهها را به یکدیگر متصل میکنند و به بزرگشدن قفسه سینه کمک میکنند. دیافراگم با هر نفس پایین میآید و همچنین باعث انبساط قفسه سینه میشود. بیماریهایی که دیواره قفسه سینه را تحتتأثیر قرار میدهند عبارتاند از:
پیروی از رژیم غذایی سالم به حفظ سلامت ریهها و عملکرد مطلوب آنها کمک میکند. در زیر تعدادی از مواد غذایی مفید برای ریهها آمده است:
ریشه و برگهای رنگارنگ گیاه چغندر حاوی ترکیباتی هستند که عملکرد ریه را بهبود میبخشند. چغندر و برگ چغندر سرشار از نیترات هستند که اثباتشده است برای عملکرد ریه مفید است. نیترات به انبساط رگهای خونی، کاهش فشارخون و بهینهسازی جذب اکسیژن کمک میکند. مکملهای چغندر عملکرد فیزیکی و کارایی ریه را در افراد مبتلا به بیماریهای ریوی، ازجمله نارسایی مزمن ریوی و فشارخون ریوی، بهبود میبخشند. علاوه بر این، برگ چغندر مملو از منیزیم، پتاسیم، ویتامین C و آنتیاکسیدانهای کاروتنوئیدی است که همگی برای سلامت ریه ضروری هستند.
فلفل یکی از غنیترین منابع ویتامین C است که بهعنوان یک آنتیاکسیدان قوی در بدن عمل میکند. دریافت ویتامین C کافی برای کسانی که سیگار میکشند بسیار اهمیت دارد. در واقع، به دلیل اثرات مخرب دود سیگار بر ذخایر آنتیاکسیدانی بدن، توصیه میشود افرادی که سیگار میکشند، روزانه ۳۵ میلیگرم ویتامین C اضافی مصرف کنند. بااینحال، بسیاری از تحقیقات نشان میدهند که سیگاریها ممکن است از دوزهای بالاتر ویتامین C بهره ببرند و سیگاریهایی که ویتامین C دریافت میکنند نسبت به آنهایی که ویتامین C دریافتی کمتری دارند، عملکرد بهتری دارند.
تحقیقات نشان داده است که خوردن منظم سیب ممکن است به بهبود عملکرد ریه کمک کند. بهعنوانمثال، تحقیقات نشان میدهند که مصرف سیب با کاهش کندتر عملکرد ریه در افرادی که قبلاً سیگاری بودهاند، مرتبط است. علاوه بر این، مصرف پنج سیب یا بیشتر در طول هفته با عملکرد بهتر ریه و کاهش خطر ابتلا به نارسایی مزمن ریوی همراه است. همچنین مصرف سیب با کاهش خطر ابتلا به آسم و سرطان ریه مرتبط است. این اثر ممکن است به دلیل غلظت بالای آنتیاکسیدانهایی، ازجمله فلاونوئیدها و ویتامین C در سیب باشد.
کدوتنبل حاوی انواع ترکیبات گیاهی تقویتکننده سلامت ریه از قبیل بتاکاروتن، لوتئین و زآگزانتین است که همگی دارای خواص آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی قوی هستند. تحقیقات نشان میدهند که بالابودن سطوح کاروتنوئیدها در خون با عملکرد بهتر ریه در جمعیتهای مسن و جوان مرتبط است. افرادی که سیگار میکشند نیز ممکن است از مصرف بیشتر غذاهای غنی از کاروتنوئید مانند کدوتنبل سود ببرند.
زردچوبه به دلیل اثرات آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی قوی اغلب برای بهبود سلامت عمومی استفاده میشود. کورکومین، جزء فعال اصلی در زردچوبه، ممکن است برای حفظ عملکرد ریه مفید باشد. بهتازگی تحقیقی روی ۲۴۷۸ نفر نشان داد که مصرف کورکومین با بهبود عملکرد ریه مرتبط است. بهعلاوه، عملکرد ریه افراد سیگاری که بیشترین مصرف کورکومین را داشتند، بهطور قابلتوجهی بیشتر از سیگاریهایی بود که مصرف کورکومین کمی داشتند.
گوجهفرنگی و فراوردههای گوجهفرنگی ازجمله غنیترین منابع غذایی لیکوپن هستند؛ لیکوپن آنتیاکسیدانی کاروتنوئیدی است و با بهبود سلامت ریه مرتبط است. مشاهده شده است که مصرف فراوردههای گوجهفرنگی التهاب راههای هوایی را در افراد مبتلا به آسم کاهش میدهد و عملکرد ریه را در افراد مبتلا به نارسایی مزمن ریوی بهبود میبخشد. در سال ۲۰۱۹ تحقیقی روی ۱۰۵ فرد مبتلا به آسم نشان داد که پیروی از رژیم غذایی غنی از گوجهفرنگی با شیوع کمتر آسم، مرتبط است. بهعلاوه، مصرف گوجهفرنگی با کاهش کندتر عملکرد ریه در افرادی که قبلاً سیگاری بودهاند، همراه است.
زغالاخته سرشار از مواد مغذی است و مصرف آن با فوایدی از قبیل حفظ عملکرد ریه همراه است. زغالاخته منبع غنی آنتوسیانینها ازجمله مالویدین، سیانیدین، پئونیدین، دلفینیدین و پتونیدین است. آنتوسیانینها رنگدانههای قدرتمندی هستند که از بافت ریه در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت میکنند.
چای سبز نوشیدنی رایجی است که اثرات چشمگیری بر سلامتی دارد. اپیگالوکاتچینگالاتکاتچین غلیظی در چای سبز وجود دارد که خواص آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی دارد و مشاهده شده است که فیبروز بافتها را مهار میکند. فیبروز ریوی نوعی بیماری است که با ایجاد زخم پیشرونده در بافت ریه مشخص میشود. در سال ۲۰۲۰ یک بررسی روی ۲۰ فرد مبتلا به فیبروز ریوی نشان داد که درمان با عصاره اپیگالوکاتچینگالاتکاتچین به مدت ۲ هفته نشانگرهای فیبروز را کاهش میدهد.
کلمقرمز منبعی مقرونبهصرفه و غنی از آنتوسیانین است. مصرف آنتوسیانین با بهبود عملکرد ریه مرتبط است. علاوه بر این، کلم پر از فیبر است. تحقیقات نشان میدهند افرادی که فیبر بیشتری مصرف میکنند، عملکرد ریوی بهتری دارند.
لوبیای ادامام حاوی ترکیباتی به نام ایزوفلاون است. پیروی از رژیمهای غذایی سرشار از ایزوفلاونها با کاهش خطر ابتلا به بیماریهای متعدد ازجمله ناسایی مزمن ریوی مرتبط است. اخیراً پژوهشی بر روی ۶۱۸ بزرگسال ژاپنی نشان داد، افراد مبتلا به نارسایی مزمن ریوی در مقایسه با افراد سالم، ایزوفلاونهای غذایی کمتری دریافت میکردند. علاوه بر این، مصرف ایزوفلاون با عملکرد بهتر ریه و کاهش تنگی نفس مرتبط بود.
مصرف روغنزیتون ممکن است به محافظت از بدن در برابر ابتلا به بیماریهای تنفسی مانند آسم کمک کند. روغنزیتون منبعی غنی از آنتیاکسیدانهای ضدالتهابی ازجمله پلیفنولها و ویتامین E است. بهتازگی تحقیقی روی ۸۷۱ نفر، نشان داد در کسانی که روغنزیتون مصرف میکنند، خطر ابتلا به آسم کاهش مییابد. علاوه بر این، مشاهده شده است که رژیم غذایی مدیترانهای که سرشار از روغنزیتون است برای بهبود عملکرد ریه در افراد سیگاری و همچنین افراد مبتلا به نارسایی مزمن ریوی و آسم مفید است.
صدف سرشار از مواد مغذی ازجمله روی، سلنیوم، ویتامینهای گروه B و مس است که برای سلامت ریهها ضروری هستند. تحقیقات نشان میدهند، افرادی که سطح سلنیوم و مس خونی بالاتری دارند، در مقایسه با افرادی که سطح پایینتری از این ریزمغذیها را دارند، عملکرد ریوی بهتری دارند. علاوه بر این، صدف منبع غنی از ویتامین B و روی است که بهویژه برای افرادی که سیگار میکشند، بسیار اهمیت دارد. سیگار باعث کاهش برخی از ویتامینهای گروه B ازجمله ویتامین B۱۲ میشود که در صدف موجود است. علاوه بر این، بررسیها نشان میدهند که مصرف روی بیشتر، ممکن است به حفاظت از افراد سیگاری در برابر ابتلا به نارسایی مزمن ریوی کمک کند.
ماست سرشار از کلسیم، پتاسیم، فسفر و سلنیوم است. طبق تحقیقات انجامشده، این مواد مغذی ممکن است به تقویت عملکرد ریه و محافظت در برابر خطر ابتلا به نارسایی مزمن ریوی کمک کنند. بهتازگی تحقیقی روی بزرگسالان ژاپنی نشان داد که مصرف بیشتر کلسیم، فسفر، پتاسیم و سلنیوم با افزایش نشانگرهای عملکرد ریه مرتبط است؛ همچنین خطر ابتلا به نارسایی مزمن ریوی در افرادی که بیشترین دریافت کلسیم را داشتند، ۳۵ درصد کاهش یافت.
تخمه برزیلی یکی از غنیترین منابع سلنیوم است. تحقیقات نشان میدهند که مصرف بالای سلنیوم ممکن است به محافظت در برابر سرطان ریه، بهبود عملکرد تنفسی در افراد مبتلا به آسم و تقویت سیستم آنتیاکسیدانی و ایمنی بدن کمک کند.
علاوه بر افزایش سطح انرژی، قهوه صبحگاهی ممکن است به حفاظت از ریهها نیز کمک کند. قهوه مملو از کافئین و آنتیاکسیدان است و ممکن است برای سلامت ریه مفید باشد. تحقیقات نشان میدهند که مصرف قهوه ممکن است به بهبود عملکرد ریه و محافظت از بدن در برابر ابتلا به بیماریهای تنفسی کمک کند. کافئین بهعنوان یک گشادکننده عروق عمل میکند، به این معنی که به بازشدن رگهای خونی کمک میکند؛ در نتیجه ممکن است به کاهش علائم در افراد مبتلا به آسم، حداقل در کوتاهمدت، یاری رساند. علاوه بر این، مصرف طولانیمدت قهوه با اثرات مثبت بر عملکرد ریه و کاهش خطر ابتلا به آسم مرتبط است.
برگ چغندر سوئیسی نوعی سبزی با برگ سبز تیره است که منیزیم زیادی دارد. منیزیم به محافظت از بدن در برابر التهاب کمک میکند و به برونشیولها کمک میکند تا منبسط بمانند. در برخی تحقیقات، مصرف بیشتر منیزیم با عملکرد بهتر ریه مرتبط بوده است. علاوه بر این، سطوح پایین منیزیم با بدتر شدن علائم در افراد مبتلا به نارسایی مزمن ریوی همراه است. مضافاً، بسیاری از تحقیقات مصرف بیشتر سبزیهای برگ سبز مانند برگ چغندر سوئیسی را با کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه و نارسایی مزمن ریوی مرتبط دانستهاند.
جو یکی از غلات مغذی است که سرشار از فیبر است. مشاهدهشده است که رژیمهای غذایی با فیبر بالا و غنی از غلات کامل اثر محافظتی بر عملکرد ریه دارند و ممکن است خطر مرگومیر ناشی از بیماریهای مرتبط با ریه را کاهش دهند. آنتیاکسیدانهای موجود در غلات کامل مانند فلاونوئیدها و ویتامین E نیز سلامت ریهها را تقویت کرده و از آسیب سلولی جلوگیری میکنند.
آنچوی ماهیهای کوچکی هستند که سرشار از چربیهای ضدالتهابی امگا ۳ و سایر مواد مغذی تقویتکننده سلامت ریه مانند سلنیوم، کلسیم و آهن هستند. خوردن ماهیهای غنی از امگا ۳ مانند آنچوی ممکن است برای افراد مبتلا به بیماریهای التهابی ریه مانند نارسایی مزمن ریوی مفید باشد. تحقیقی در سال ۲۰۲۰ نشان داد که مصرف بیشتر چربیهای امگا ۳ با کاهش علائم نارسایی مزمن ریوی و بهبود عملکرد ریه مرتبط است؛ علاوه بر این، پیروی از رژیم غذایی غنی از امگا ۳ ممکن است به کاهش علائم افراد مبتلا به آسم کمک کند.
عدس سرشار از بسیاری از مواد مغذی ازجمله منیزیم، آهن، مس و پتاسیم است که به عملکرد ریه کمک میکنند. رژیم غذایی مدیترانهای که در بهبود سلامت ریه مؤثر است، سرشار از حبوباتی مانند عدس است. تحقیقات نشان دادهاند که پیروی از یک الگوی غذایی مدیترانهای میتواند عملکرد ریه را در افراد سیگاری بهبود بخشد. بهعلاوه، خوردن عدس غنی از فیبر ممکن است به محافظت در برابر سرطان ریه و نارسایی مزمن ریوی کمک کند.
کاکائو و محصولات کاکائویی مانند شکلات تلخ سرشار از آنتیاکسیدانهای فلاونوئیدی هستند؛ همچنین ترکیبی به نام تئوبرومین دارند که به انبساط راههای هوایی در ریهها کمک میکند. مصرف کاکائو با کاهش خطر علائم تنفسی ناشی از آلرژی مرتبط است و ممکن است به محافظت از بدن در برابر ابتلا به سرطان ریه نیز کمک کند.
علاوه بر پیروی از رژیم غذایی سالم و مصرف بیشتر مواد غذایی مفید برای ریه، پرهیز از مصرف مواد غذایی مضر برای ریه نیز در حفظ سلامت ریهها مؤثر است. این مواد غذایی عبارتاند از:
سبک زندگی سالم میتواند به پیشگیری از آسیب ریه کمک کند. اقداماتی که میتوان برای حفظ سلامت ریهها انجام داد عبارتاند از:
پیروی از یک رژیم غذایی سرشار از غذاها و نوشیدنیهای مغذی راهی هوشمندانه برای محافظت از سلامت ریهها است. قهوه، سبزیهای دارای برگهای سبز تیره، ماهیهای چرب، فلفل، گوجهفرنگی، روغنزیتون، صدف، زغالاخته و کدوتنبل تنها نمونههایی از غذاها و نوشیدنیهایی مفید برای عملکرد ریه هستند. سعی کنید تعدادی از این غذاها و نوشیدنیها را در رژیم غذایی خود بگنجانید تا به حفظ سلامت ریههای خود کمک کنید.
منابع
دیدگاهها
(0)