در میان کوچه‌های پُر رمز و راز تاریخ ایران، پنیر همچون الماسی درخشان می‌درخشد. از دوران هخامنشیان تا قاجار، پنیر بخشی از سفره‌های شاهانه بوده و در قلب فرهنگ و آداب مردم جای داشته است.
در دوران اشکانیان، پنیرفروشی، شغلی محترم و جزو مشاغل اجتماعی به شمار می‌آمد. فروشندگان پنیر، نه‌تنها کاسب، بلکه بخشی از بافت فرهنگی جامعه بودند.
پادشاهان، در عصر ساسانیان، آغاز نوروز را با خوردن پنیر آغاز می‌کردند؛ آیینی که به‌عنوان نشانه‌ای از خوش‌یمنی به شمار می‌رفت. داستان پنیر به این‌جا ختم نمی‌شود. در دورۀ قاجار، پنیر و نان، غذای اصلی کارگران در زمستان و روستاییان در تابستان بوده است.
نقش پنیر در تهران، خراسان و کروگان
در تهران قدیم، پنیر و شیر به‌عنوان غذا، هدیه‌ای برای ابراز قدردانی بوده است. در خراسان، شب چهارشنبه‌سوری با پنیر، نمک، قند، زغال، پیاز و یک سکه، رسمی دل‌نشین و معنادار برگزار می‌شده که هدف آن دفع نظرخوردگی و بدشانسی بوده است. از طرفی، در شب اسفندی در کروگان، پنیر به‌همراه قرمه‌سبزی و ماست، نقشی کلیدی در آداب و رسوم ایفا می‌کرد؛ تا جایی که به‌عنوان نمادی از خوش‌شانسی و برکت محسوب می‌شد.