فواید جلوگیری از دورریز مواد غذایی

اکثر مردم مقدار مواد غذایی را که هدر می‌دهند و تأثیرات منفی آن بر امنیت غذایی، محیط‌زیست و تغییرات آب‌وهوایی را نمی‌دانند. درحالی‌که کاهش دورریز مواد غذایی می‌تواند برای آن‌ها، خانواده‌هایشان و جهان کنونی و آینده مفید باشد. غذای سالمی که دور ریخته می‌شود می‌تواند به تغذیه خانواده‌های نیازمند و کاهش ناامنی غذایی کمک کند. شبکه بانک‌های غذایی سالانه مانع از دورریز حدود 1.6 میلیارد کیلوگرم غذا می‌شود. این مقدار غذا تنها درصد کمی از مواد غذایی‌ای است که می‌تواند اهدا شود. در این مقاله از وب‌سایت حس‌تازگی به شرح منابع ایجاد ضایعات غذایی، دلایل ضرورت کاهش دورریز مواد غذایی و فواید این کاهش و راهکارهایی برای کاهش دورریز مواد غذایی در خانه می‌پردازیم.

ضایعات مواد غذایی از کجا می‌آید

در سطح جهانی، حدود 14 درصد از مواد غذایی تولیدشده، بین مرحله برداشت و ارائه به مصرف‌کننده از بین می‌رود. تخمین زده می‌شود که 17 درصد از کل مواد غذایی پس از تولید هدر می‌رود. چند نمونه از ضایعات مواد غذایی عبارت‌اند از:

• پس از برداشت: به‌عنوان‌مثال در اروپا، یک کارخانه گوشت برای رفع آلودگی لاشه با استفاده از آب گرم، باید قسمت‌های پخته گوشت را قطع کند. کاهش این ضرر می‌تواند در کاهش هزینه کلی تهیه گوشت مؤثر باشد.
• فراوری: خمیر نان در نانوایی‌ها اغلب به تجهیزات می‌چسبد و باعث می‌شود که تعدادی از نان‌های پخته‌شده، به‌دلیل یکنواخت‌نبودن یا تاب‌خوردگی دور ریخته شوند. درحالی‌که محلول‌هایی مانند آنزیم‌ها را می‌توان برای بهبود یکنواختی نان و جلوگیری از چسبندگی خمیر استفاده کرد.
• توزیع خرده‌فروشی: خرده‌فروشان اغلب تعداد زیادی از محصولات غذایی را به دلیل تاریخ‌مصرفشان از قفسه‌ها خارج می‌کنند و دور می‌ریزند. فناوری‌هایی که ماندگاری محصولات غذایی را افزایش می‌دهند، می‌توانند در این زمینه کمک‌کننده باشند.
• حمل‌ونقل: بسته‌بندی نادرست و حمل‌ونقل ضعیف می‌تواند منجر به آسیب فیزیکی بسته‌بندی محصولات غذایی و مواد غذایی، از جمله لک‌شدن محصولات غذایی تازه، له‌شدن اقلام نرم مانند کیک‌ها، ترکیدن مهروموم حرارتی در بسته‌های گوشت و فرورفتگی کنسروها شود. ممیزی و ارزیابی مجدد روش‌های بسته‌بندی، پالت گذاری، بارگیری و حمل‌ونقل می‌تواند منجر به آسیب فیزیکی کمتر محصولات غذایی شود.
• تهیه غذا: پسماندهای خانگی زمانی ایجاد می‌شوند که بسته‌بندی محصول غذایی باز می‌شود و قبل از انقضای تاریخش به‌طور کامل استفاده نمی‌شود. ایجاد تغییرات ساده در اندازه بسته‌بندی یا استفاده از روش نگهداری متفاوت می‌تواند ماندگاری مواد غذایی را طولانی‌تر کند.
• مصرف‌کننده: دورریز مواد غذایی در سطح مصرف‌کننده به دو صورت است. تحقیقات نشان می‌دهند که تا نیمی از دورریز مواد غذایی مصرفی می‌تواند با افزایش ماندگاری مواد غذایی پیشگیری شود. افزایش ماندگاری میکروبی مواد غذایی با افزودن تعداد روزهای نگهداری ماده غذایی در یخچال یا از طریق انجماد دست‌یافتنی است. عامل دیگر هدررفتن مواد غذایی مرتبط با رفتار مصرف‌کننده است. اینجاست که صنعت تولید مواد غذایی می‌تواند در حصول اطمینان از اتخاذ رویکردی جامع برای فرمولاسیون، اولویت‌بندی نیازهای مصرف‌کننده ازنظر سلامت، طعم، هزینه، راحتی، اندازه بسته‌بندی و سایر عوامل مرتبط با جذابیت و لذت محصول غذایی نقش داشته باشد تا از باقی‌ماندن محصول غذایی در قفسه یا انبار و دورریز مواد غذایی جلوگیری کند.

ضرورت کاهش دورریز مواد غذایی

 کاهش دورریز مواد غذایی از جنبه‌های مختلف الزامی است، از جمله:

• ضایعات غذایی باعث تحمیل هزینه‌های هنگفتی بر جوامع می‌شود. تخمین زده می‌شود که 33 درصد از کل مواد غذایی تولیدشده در سطح جهان به هدر می‌رود. در ایالات‌متحده این رقم به 50 درصد می‌رسد. ارزش مواد غذایی هدررفته سالانه بیش از 1 تریلیون دلار تخمین زده می‌شود که نشان‌دهنده ضرر اقتصادی قابل‌توجهی است. با کاهش ضایعات غذایی، می‌توانیم فرصت‌های اقتصادی ایجاد کنیم، کارایی منابع را افزایش دهیم و به انعطاف‌پذیری و رفاه اقتصادی کمک کنیم.
• دورریز مواد غذایی صدمات قابل‌توجهی را بر محیط‌زیست تحمیل می‌کند که انتشار گازهای گلخانه‌ای و کاهش تنوع زیستی ازجمله این صدمات است. در واقع غذای دورریز را نباید فقط به‌عنوان غذایی دید که استفاده نشده است؛ بلکه در واقع هزینه آب و انرژی و انتشار CO2 مرتبط با آن را نیز باید در نظر گرفت. با کاهش ضایعات مواد غذایی، می‌توانیم این پیامدهای زیست‌محیطی نامطلوب را کاهش دهیم. علاوه بر این، کاهش ضایعات مواد غذایی می‌تواند از طریق کاهش گازهای گلخانه‌ای نیز به نفع کره زمین باشد.
• دورریز غذا فرصتی ازدست‌رفته برای تغذیه جمعیت در حال رشد است. کاهش دورریز مواد غذایی این فرصت را ایجاد می‌کند تا افراد بیشتری تغذیه شوند. در واقع اگر صنعت تولید غذا بتواند دورریز مواد غذایی را از بین ببرد، غذای کافی برای تغذیه تعداد افراد گرسنه در جهان امروز دوبرابر می‌شود.

فواید کاهش دورریز مواد غذایی

کاهش دورریز مواد غذایی فواید زیر را به دنبال دارد:

• صرفه‌جویی در هزینه‌ها

کاهش ضایعات مواد غذایی می‌تواند باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها درآمد شود. بررسی کاهش دورریز مواد غذایی در کسب‌وکارهای مختلف نشان داده است که اکثر این کسب‌وکارها با کاهش ضایعات مواد غذایی بازدهی مثبتی خواهند داشت. برای کشاورزان، مشاغل و سازمان‌ها، عامل ترغیب‌کننده برای کاهش ضایعات مواد غذایی می‌تواند درنظرگرفتن تخفیف‌های مالیاتی در مقابل اهدای غذای سالم و فروخته نشده باشد. در برخی مناطق نیز اگر با کاهش دورریز مواد غذایی، حجم زباله‌ها کاهش یابد، جمع‌آوری زباله ارزان‌تر است. علاوه بر این، اگر مواد غذایی دورریز به‌جای سطل زباله به یک مرکز کمپوست فرستاده شود، برخی از باربرها هزینه‌ها را کاهش می‌دهند.

• استفاده سازنده‌تر از منابع

وقتی مواد غذایی دور ریخته می‌شود، زمین، آب، نیروی کار، انرژی و سایر عواملی که در تولید، پردازش، حمل‌ونقل، آماده‌سازی و ذخیره‌سازی مواد غذایی دور ریخته شده به کار رفته، نیز هدر می‌رود. گازهای گلخانه‌ای تولیدشده از فساد مواد غذایی در محل‌های دفن زباله را می‌توان برای کمک به پیشگیری از تغییرات آب‌وهوایی کاهش داد. بر اساس گزارش آژانس حفاظت از محیط‌زیست ایالات متحده، در ایالات متحده، مواد غذایی بیشترین موادی هستند که در محل دفن زباله‌های شهری قرار دارند و متان را که گاز گلخانه‌ای قدرتمندی است، منتشر می‌کنند.

راهکارهایی برای کاهش دورریز مواد غذایی در خانه

برنامه‌ریزی، آماده‌سازی و نگهداری مواد غذایی می‌تواند به هدر رفتن کمتر غذا در خانه کمک کند. در زیر چند نکته برای کمک به شما در انجام این کار وجود دارد:

نکاتی برای برنامه‌ریزی و خرید مواد غذایی

• تهیه فهرستی با در نظر گرفتن وعده‌های غذایی هفتگی می‌تواند در هزینه و زمان شما صرفه‌جویی کند. اگر فقط چیزی را بخرید که فکر می‌کنید از آن استفاده می‌کنید، احتمال بیشتری وجود دارد که همه آن را بخورید.
• فهرستی از وعده‌ها و مواد غذایی را که خانواده‌تان از خوردن آن‌ها لذت می‌برند، داشته باشید. به‌این‌ترتیب، می‌توانید به‌راحتی غذاهایی را انتخاب کنید که احتمالاً مصرف می‌شود.
• قبل از خرید به یخچال، فریزر و انباری خود نگاه کنید تا از خرید اضافی مواد غذایی پیشگیری شود. هر هفته فهرستی از آنچه باید مصرف شود تهیه کرده و برای وعده‌های غذایی بعدی برنامه‌ریزی کنید.
• وعده‌های غذایی خود را برای یک هفته قبل از خرید برنامه‌ریزی کنید و فقط چیزهای موردنیاز برای آن وعده‌های غذایی را بخرید.
• لیست خرید خود را بر اساس تعداد وعده‌های غذایی که در خانه می‌خورید، تهیه کنید. در نظر بگیرید که آیا بیرون غذا می‌خورید، غذاهای منجمد از قبل پخته‌شده هم مصرف می‌کنید یا باقی‌مانده غذای خود را استفاده خواهید کرد؟
• برای جلوگیری از خرید بیش از حد مواد غذایی، مقادیری را در لیست خرید خود بنویسید و توجه داشته باشید که با هر کالا چه مقدار غذا درست می‌کنید. به‌عنوان‌مثال: «سبزی سالاد - برای دو وعده کافی است».
• خرید در مقادیر زیاد (مثلاً یکی بخر دوتا ببر) فقط در صورتی صرفه‌جویی در هزینه است که از همه مواد غذایی قبل از فاسدشدن آن‌ها استفاده کنید.
• خرید عمده مواد غذایی در صورت خرید مقدار مواد غذایی موردنیازتان، باعث صرفه‌جویی در هزینه می‌شود. به یاد داشته باشید که هنگام خرید عمده مواد غذایی، مواد غذایی را به‌درستی در ظروف دربسته و دارای برچسب، نگهداری کنید.

نکاتی برای نگهداری مواد غذایی

• میوه‌ها و سبزی‌ها را به‌درستی نگهداری کنید تا تازگی آن‌ها حفظ شود، در این صورت طعم بهتر و ماندگاری بیشتری خواهند داشت. این امر باعث می‌شود تا قبل از خراب‌شدنشان، مقدار بیشتری از آن‌ها بخورید.
• بیشتر سبزی‌ها، به‌خصوص آن‌هایی که پژمرده می‌شوند (مانند سبزی‌های برگ‌دار، هویج، خیار و کلم‌بروکلی) باید در کشوی یخچال قرار گیرند.
• بیشتر میوه‌ها و همچنین سبزی‌هایی که زود خراب می‌شوند (مانند قارچ و فلفل) باید در کشوی کم‌رطوبت یخچال قرار بگیرند.
• برخی از میوه‌ها (مانند موز، سیب، گلابی، میوه‌های هسته‌دار و آووکادو) هنگام رسیدن، گاز اتیلن آزاد می‌کنند و باعث می‌شود سایر میوه‌های نزدیک به آن‌ها زودتر رسیده و فاسد شوند. این میوه‌ها را دور از مابقی میوه‌ها و سبزی‌ها نگهداری کنید.
• توت‌ها، گیلاس‌ها و انگورها را به هنگام خوردن بشویید تا از کپک‌زدن آن‌ها پیشگیری کنید.
• برخی از سبزی‌ها مانند سیب‌زمینی، بادمجان، کدوحلوایی زمستانه، پیاز و سیر باید در مکانی خنک، خشک، تاریک و دارای تهویه مناسب نگهداری شوند.
• مطمئن شوید که مواد غذایی را به‌درستی در یخچال نگهداری می‌کنید.
• درب یخچال گرم‌ترین قسمت یخچال است. می‌توانید چاشنی‌ها را در آنجا نگهداری کنید، اما نگهداری شیر یا تخم‌مرغ در درب یخچال توصیه نمی‌شود.
• قفسه‌های پایین یخچال سردترین قسمت یخچال هستند. گوشت، مرغ و ماهی را در اینجا نگهداری کنید.
• یخچال‌ها باید طوری تنظیم شوند که دمای 4 درجه سانتی‌گراد یا کمتر داشته باشند.
• غلات را در ظروف دربسته نگهداری کنید و روی ظروف برچسب تاریخ بزنید.
• غذاهایی مانند نان، میوه‌های نصفه، گوشت یا باقیمانده‌های غذایی که می‌دانید فعلاً مصرف نمی‌شوند را فریز کنید و برچسب تاریخ روی آن‌ها بزنید.

نکاتی برای آشپزی و تهیه غذا

• مواد غذایی که بهترین زمان مصرفشان گذشته است، ممکن است همچنان برای پخت‌وپز خوب باشند. این مواد را در سوپ، خورشت، سس، کوکو یا اسموتی استفاده کنید. بدین ترتیب از هدردادن این اقلام جلوگیری خواهید کرد.
• از قسمت‌های خوراکی ماده غذایی‌ای که نمی‌خورید، استفاده کنید. به‌عنوان‌مثال، از نان بیات می‌توانید برای تهیه نان تست فرانسوی استفاده کنید یا از ضایعات سبزی‌ها می‌توانید برای تهیه سوپ استفاده کنید.
• سعی کنید مقدار غذا را با توجه به تعداد افرادی که برای آن‌ها غذا می‌پزید تعیین کنید.
• انجماد، تهیه ترشی، آبگیری، تهیه کنسرو یا تهیه مربا یا ژله راهکارهایی است که می‌توانید از آن‌ها برای استفاده طولانی‌تر از میوه‌ها و سبزی‌ها استفاده کنید.
• مواد غذایی فاسدشدنی را بیش از دو ساعت در دمای اتاق نگذارید.
• باقیمانده غذا را در ظروف شفاف و دارای برچسب تاریخ در یخچال یا فریز بگذارید.

منابع:

• https://www.usda.gov/foodlossandwaste/why
• https://unu.edu/ehs/series/5-reasons-reduce-food-waste-and-promote-sustainable-consumption-patterns/
• https://www.epa.gov/recycle/preventing-wasted-food-home