حالت تهوع یکی از مشکلات رایج گوارشی است که می‌تواند دلایل مختلفی از جمله بیماری‌های ویروسی، مسمومیت غذایی، میگرن، بارداری یا حتی استرس داشته باشد. این وضعیت معمولاً ناخوشایند بوده و در برخی موارد منجر به استفراغ می‌شود. تغذیه مناسب می‌تواند در کاهش علائم تهوع و بهبود شرایط بدن نقش مؤثری ایفا کند. در این مقاله، به بررسی غذاهای مفید و مضر برای حالت تهوع، نکات تغذیه‌ای و زمان مراجعه به پزشک خواهیم پرداخت.
حالت تهوع چیست و چرا اتفاق می‌افتد
حالت تهوع یک احساس ناراحت‌کننده در پشت گلو یا یک ناراحتی در معده است. همچنین ممکن است احساس سرگیجه، سبکی سر یا مشکل در بلع داشته باشید. حالت تهوع اغلب همراه با میل به استفراغ است؛ اما همیشه منجر به استفراغ نمی‌شود. استفراغ تخلیه اجباری محتویات معده از طریق دهان است. هنگامی که استفراغ می‌کنید، ماهیچه‌های معده به هم فشرده می‌شوند و محتویات معده را از طریق مری به سمت بالا و از دهان خارج می‌کند. تهوع و استفراغ بیماری نیستند، بلکه علائم بسیاری از شرایط مختلف هستند، مانند گاستروانتریت، مسمومیت غذایی، بارداری و میگرن.
غذاهای مضر برای حالت تهوع چیست
غذاهایی که بوهای قوی دارند می‌توانند حالت تهوع را ایجاد یا بدتر کنند. به‌عنوان‌مثال:
- ماهی
- صدف
- تخم‌مرغ
- برخی پنیرها
- غذاهای تخمیری
- غذاهای تلخ
- غذاهای تند
- غذاهای سرخ کردنی
طعم برخی از غذاها می‌تواند باعث تهوع شود، مانند غذاهای تلخ. به‌طورکلی غذاهای تند و سرخ‌کردنی حالت تهوع را بدتر می‌کند. گاهی اوقات، بافت‌های غذایی خاص می‌تواند حالت تهوع را تشدید کند؛ مانند غذاهای تند مانند فلفل قرمز، کاری و سس سالسا، غذاهای چرب یا سرخ شده مانند سیب‌زمینی‌سرخ‌کرده، مرغ سرخ شده و پاستاهای خامه‌ای، گوشت قرمز که هضم آن سخت است، میوه‌های اسیدی مانند مرکبات و کافئین.
غذاهای مفید برای حالت تهوع چیست
زنجبیل
زنجبیل حاوی ترکیبات زیست فعال مانند جینجرول، پارادول و شوگاول است. این ترکیبات با سیستم عصبی مرکزی و معده برای بهبود علائم تهوع تعامل دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که خوردن زنجبیل ممکن است حالت تهوع ناشی از جراحی و شیمی‌درمانی را کاهش دهد.
نوشیدن مایعات
نوشیدن مایعات و هیدراته ماندن بسیار مهم است، به‌خصوص در حالت استفراغ یا تب. برخی از بهترین نوشیدنی‌ها برای مبارزه با کم‌آبی و حالت تهوع عبارت‌اند از آب، محلول‌های آب‌رسانی خوراکی، نوشیدنی‌های ورزشی، آب سودا یا نوشابه‌های طعم‌دار، چای سرد، آب‌میوه‌های شفاف و آب نارگیل.
نوشیدنی های شیرین
نوشیدنی‌های بسیار شیرین، کافئین‌دار یا لبنیات ممکن است حالت تهوع را بدتر کند، بنابراین بهتر است از مصرف آنها اجتناب شود.
غذاهای خشک
غذاهای خشک مانند کراکر، چوب‌شور، نان تست و غلات اغلب به افرادی که حالت تهوع دارند توصیه می‌شود از جمله کسانی که در دوران بارداری حالت تهوع دارند.
غذاهای سرد
غذاهای سرد در حالت تهوع بهتر از غذاهای گرم تحمل می‌شوند. به این دلیل که آنها معمولاً بوهای قوی ندارند که منجر به حالت تهوع شود. بیزاری از بو به‌خصوص در دوران بارداری رایج است. مطالعه‌ای نشان داد که زنان مبتلا به تهوع شدید صبحگاهی پس از استشمام غذاهای پخته شده بیشتر احساس تهوع می‌کنند.
موز
موز یک میان‌وعده مغذی و پر انرژی است و جایگزین مناسبی برای پتاسیمی است که ممکن است در صورت استفراغ یا اسهال از بین برود.
سس سیب
سس سیب یک غذای محبوب برای افرادی است که حالت تهوع یا اسهال دارند. این سس سرشار از پکتین است که علاوه بر تسکین احساس تهوع، برای اسهال هم می‌تواند مفید باشد.
غذاهای نشاسته ای
غذاهای نشاسته‌ای و ساده مانند برنج، سیب‌زمینی و نودل انتخاب‌های خوبی برای حالت تهوع هستند. غذاهای ملایم، بی‌رنگ و بی بو اغلب راحت‌تر تحمل می‌شوند، زیرا به میزان کمتری نسبت به غذاهای با طعم قوی باعث ایجاد حالت تهوع می‌شوند.
چای گیاهی
چای گیاهی معمولاً به‌عنوان یک درمان برای حالت تهوع استفاده می‌شود. تحقیقات روی ترکیبات خاصی مانند نعناع فلفلی و بابونه عمدتاً به‌صورت کپسول یا رایحه‌درمانی انجام شده است. به‌عنوان‌مثال، مشخص شده است که رایحه‌درمانی نعناع باعث کاهش حالت تهوع در افرادی که تحت عمل جراحی قلب باز قرار گرفته‌اند، می‌شود، درحالی‌که رایحه‌درمانی ترکیبی نعناع و لیمو همان اثر را در افراد باردار دارد. علی‌رغم کمبود شواهد علمی، بسیاری از افراد مبتلا به حالت تهوع متوجه می‌شوند که چای‌های گیاهی به‌خوبی تحمل می‌شوند. نوشیدن یک فنجان چای نعناع یا اضافه‌کردن یک تکه لیمو به آب داغ ممکن است حالت تهوع را کاهش دهد. حتی اگر خود گیاه تأثیری نداشته باشد، مایعات به هیدراتاسیون در هنگام بیماری کمک می‌کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید
اگر فرد تنها احساس تهوع داشته باشد، ممکن است نیازی به تماس با متخصص مراقبت‌های بهداشتی نباشد. متخصصان ممکن است توصیه کنند که در مواردی که احساس بیماری می‌کنید و در عرض چند روز بهتر نمی‌شوید به پزشک مراجعه کنید. در موارد شدید، حالت تهوع می‌تواند نشانه حمله قلبی باشد. اگر فردی علائم دیگری از حمله قلبی را تجربه کرد، باید فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشد. علائم احتمالی حمله قلبی ممکن است شامل درد قفسه سینه یا ناراحتی در بازوها یا شانه‌ها، ضعف، سبکی سر، غش، تنگی نفس، درد یا ناراحتی در گردن، فک یا پشت.
نکات مهم تغذیه‌ای برای حالت تهوع
اگر اول صبح احساس تهوع می‌کنید، مقداری بیسکویت یا کراکر یا نان تست بدون کره را امتحان کنید. هنگام غذاخوردن از نوشیدن خودداری کنید. بین یا بعد از غذا نوشیدنی بنوشید. سعی کنید از بوهای آشپزی دوری کنید. در صورت امکان، از اقوام یا دوستان خود بخواهید که غذا را آماده کنند. غذاهایی را در نظر بگیرید که نیاز به پخت‌وپز زیادی ندارند. یک پیاده‌روی کوتاه در هوای تازه می‌تواند به کاهش بیماری کمک کند. غذاهای سرد بوی کمتری نسبت به غذاهای گرم دارند و بنابراین ممکن است بهتر تحمل شوند. ساندویچ، گوشت سرد، کراکر با پنیر و پودینگ‌های سرد مانند موس، ماست و بستنی. غذاهای بسیار چرب مانند چیپس و غذاهای سرخ شده می‌توانند باعث تهوع شوند.
جمع‌بندی
حالت تهوع می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد و مدیریت صحیح آن شامل پرهیز از غذاهای تحریک‌کننده، مصرف خوراکی‌های سبک و هیدراته ماندن است. مواد غذایی مانند زنجبیل، موز، برنج و چای‌های گیاهی می‌توانند به کاهش تهوع کمک کنند، درحالی‌که غذاهای چرب، تند و با بوی شدید ممکن است آن را تشدید کنند. رعایت نکات تغذیه‌ای ساده، مانند مصرف غذاهای سرد و اجتناب از بوهای قوی، می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند. درصورتی‌که تهوع طولانی‌مدت یا همراه با علائم جدی باشد، مراجعه به پزشک ضروری است.
منابع
بروزترین مقالات در شبکات اجتماعی